Szkarłatka amerykańska

21.08.2019 | Bez kategorii

A cóż to za czarne kolby wychylają się zza irgowego żywopłotu przy ulicy Kazimierza Wielkiego w dzielnicy Łobzów? Tajemnicza roślina  ma duże, eliptycznojajowate liście, sięga nam sporo powyżej pasa i ma ciekawe, niemal neonowo różowe pędy a na nich coś w rodzaju „czarnych boróweczek” – jak orzekły pewne panie, wysiadające z autobusu na pobliskim przystanku. Oby tylko nie skusiło, by próbować, bo są trujące! Już spieszymy z rozwiązaniem ogrodowej zagadki – to szkarłatka amerykańska / Phytolacca americana /. A w bonusie 8 ciekawostek o tej roślinie.

KOLEKCJONERSKI CHWAST

Ta intrygująca, rzadko spotykana i łatwa w uprawie roślina ogrodowa skrywa wiele tajemnic. Ekstrakty z niej znalazły zastosowanie w medycynie chińskiej, homeopatii i jako broń biologiczna w przypadku aktualnie występującej plagi racicznicy zmiennej (małża słodkowodnego, który stał się zmorą, masowo kolonizując i sukcesywnie niszcząc rury, wodociągi, turbiny, statki i wszystko, co tylko znajdzie się pod wodą w jego zasięgu).

1. Szkarłatka amerykańska, jak sama nazwa wskazuje – występuje w Ameryce Północnej (wschodniej, środkowej i na Wybrzeżu Gulf), gdzie z pomocą ptaków (kardynałków i przedrzeźniaczy), szopów i oposów pleni się niczym chwast.

2. Lokalnie zwana jest 'poke salad (Elvis Presley śpiewał o niej w wersji polK salad…). Inne nazwy szkarłatki to Virginia poke, czy red ink plant, ze względu na zastosowanie soku w roli czerwonego atramentu.

3. Na Stary Kontynent szkarłatka przyjechała w charakterze kulinarnego specjału – jej wiosenne, młode pędy przyrządza się podobnie jak szparagi. Owoce po wstępnej obróbce służyły swego czasu do podbarwiania wina.

4. Wszystkie części rośliny w stanie surowym są dla ludzi trujące. Spożycie już 1 owocu (a i tak w tej części rośliny stężenie toksyn jest najniższe…) w przypadku dzieci skutkuje silnym zatruciem – podrażnieniem układu pokarmowego, torsjami i drgawkami. Dlatego lepiej zostawmy owoce ptakom śpiewającym i małe gryzoniom, którym owe toksyny niestraszne.

5. Szkarłatkę rozmnaża się przez nasiona – soczewkokształtne i lśniąco czarne. Ich żywotność jest bardzo dużą, co oznacza, że zachowują zdolność do kiełkowania przez wiele lat.

6. Bylina ta regeneruje rokrocznie z części podziemnej i po latach dorasta do 2-3m (jeśli podłoże jest próchniczne i świeże). Wytwarza także mocny, palowy korzeń, który uodparnia są na sezonowe susze.

7. Szkarłatka to element tradycyjnej kuchni ludności, zamieszkującej region południowych Apallachów. Wczesną wiosną organizowane są nawet tematyczne festiwale, gdzie uczestnicy spożywają młodziutkie kłącza i liście. Trzykrotnie doprowadzone do wrzenia tracą trujące właściwości. Kłącza smakują jak szparagi a liście – jak szpinak.

8. King’s American Dispensatory w XIX wieku zawierało opisy medycznego zastosowania szkarłatki, jako leku na reumatyzm. W 1890 roku ekstrakt z jej kłącza zalecano jako środek odchudzający… no cóż, co nie zabije to wzmocni.